Σελίδες

Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2023

Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις των κυβερνήσεων Βενιζέλου (1910-1920)

 


 της Μαριάνθης Μπέλλα

  

Εκσυγχρονιστικά σχέδια και αντιδράσεις

Από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους το ιδεώδες της ελληνικής παιδείας ήταν η μίμηση της αρχαίας Ελλάδας, με την επιστροφή στην αρχαία γλώσσα και τη μεταφορά του κλασικού πολιτισμού στη σύγχρονη εποχή. Όπως έγραφε ο Δημήτρης Γληνός: «Τον δίδαξαν [τον λαό] πως για να ζήσει, να γίνει μεγάλος και δοξασμένος σαν τους μεγάλους και δοξασμένους προγόνους του, πρέπει να ξαναζωντανέψει τις φόρμες της ζωής τους. Ανάσταση του αρχαίου πολιτισμού! Στη νεότερη Αθήνα θα ξαναπερπατήσουν πάλι Σωκράτηδες και Πλάτωνες, Φειδίες και Ικτίνοι […] Αρκεί να ξαναγράψουμε και να μιλήσουμε την αρχαία γλώσσα …»[1]. 

Δευτέρα 23 Οκτωβρίου 2023

Τοπωνύμια των Πατησίων και της Κυψέλης σχετικά με το νερό

 


 

της Μαριάνθης Μπέλλα


  

Το πρόβλημα ύδρευσης στην Αθήνα

Η Αθήνα δεν ήταν ποτέ ονομαστή για τα άφθονα νερά της. Ο μύθος της φιλονικίας του Ποσειδώνα και της Αθηνάς για την προστασία της πόλης γύρω από το στοιχείο του νερού και το σύμβολο της ελιάς φαίνεται ότι είναι η εξήγηση των αρχαίων Αθηναίων για την περιορισμένη ποσότητα του νερού της γης τους. Η προνοητικότητα και η δίκαιη κατανομή του νερού (νομοθεσία Σόλωνα, αυστηρές διατάξεις και κυρώσεις) δεν έφερε ποτέ λειψυδρία.

Paul Éluard: La poésie de combat

 



par Marianthi Bella

 

Les événements historiques ont exercé une grande influence sur l’inspiration poétique de Paul Éluard. Mobilisé pendant la guerre de 1914, témoin de la guerre d’Espagne, Éluard incarne la figure du poète résistant pendant la Seconde Guerre mondiale, avec le célèbre poème, Liberté, qui est devenu le symbole de la poésie de combat.

L’ instruction des femmes en Grèce au 19e siècle

 

Une instruction qui met l’accent sur la préparation des femmes 

pour le rôle d’épouse et de mère

 


 

Bella Marianthi

 

Introduction

Cette enquête a pour but de montrer que l’instruction des femmes est influencée par leur statut social, par les idées dominantes sur la «nature» et la «vocation» féminines, par la perception de l’existence d’une frontière entre espace privé (foyer et vie familiale) réservé à la femme et espace public (travail et vie sociale) réservé à l’homme.

Les caractéristiques différentes des deux genres impliquent l’attribution de rôles, de droits et de devoirs distincts dans la société. La «faiblesse naturelle» de la femme par rapport à l’homme, son rôle dans la perpétuation et la sauvegarde de la race et l’importance donnée à la famille impliquent que la place de la femme est au foyer. Alors, pendant tout le 19e siècle, la femme est assignée à l’entretien de la maison et au soin des enfants, ne prend pas part à la vie sociale et vit du revenu de son époux. Par contre, l’homme est considéré comme un être autonome et indépendant participant activement à la vie sociale, économique et politique du pays. La séparation entre foyer et travail engendre des différences entre hommes et femmes dans plusieurs domaines et influence, à un haut degré, leur instruction. Ainsi, la femme prend une instruction plutôt symbolique visant à sa préparation pour le rôle d’épouse et de mère, tandis que l’instruction de l’homme a un caractère économique et professionnel, constituant un moyen pour la conquête de l’espace public et la création d’un meilleur avenir.  

Le changement de la condition de la femme, l’amélioration et la modernisation de son instruction dépendent du changement des conditions sociales, de l’évolution des mentalités et des revendications féminines. 

Alexandre Delmouzos : L’aventure de la pédagogie avant-gardiste en Grèce

 



 

Marianthi Bella - Kostas Therianos      

                                                                       

 

La jeunesse et les premières influences

Delmouzos voit le jour le 31 décembre 1880 à Amfissa dans une famille aisée, nombreuse et unie et passe une enfance si heureuse dont il se souvient avec émotion tout au long de sa vie. Il fait des études primaires et secondaires dans sa ville natale et à seize ans il s’installe à Athènes et s’inscrit à la Faculté des Lettres. Déçu de la qualité de ses études « mal organisées et sans but », il suit les cours sans s’y intéresser vivement, mais il devient adepte de la langue parlée (démotique)[1] et adhère au courant du « Démoticisme éducatif » qui lutte pour la réforme de l’école par l’introduction de l’enseignement de la langue démotique et le changement de l’orientation des programmes et des méthodes. Durant la même période, il est profondément influencé par le livre de Photis Photiadis La question de la langue et notre renaissance éducative (1902) qui pose le problème éducatif et linguistique et exerce une critique aiguë à la politique éducative et à la façon dont l’école fonctionne[2]

Pénélope Delta (1874-1941) La pionnière de la littérature d’enfance et de jeunesse en Grèce

 



Par Marianthi Bella

Professeur du FLE

  

Les jeunes années et les premières influences

        Elle voit le jour en 1874 à Alexandrie, en Egypte . C’est le troisième enfant du riche marchand de coton Emmanuel Bénakis et de Virginie Horémis . Pendant la Guerre d’Indépendance, les deux familles (Bénakis et Horémis), originaires de Chios, ont subi les graves conséquences du massacre de l’île par les Turcs (1922). Pénélope passe ses années enfantines à Alexandrie, à Liverpool (siège de l’entreprise de son  père) et en Grèce (à Athènes, au Pirée et à Chios) pendant les périodes de vacances. Elle est profondément influencée par les récits historiques de sa grand-mère, de la famille Horémis, qui lui inspirent un amour profond et sincère pour la patrie. Ses parents sont sévères et distants et suivent pour leurs enfants le modèle d’instruction imposé dans leur milieu social: l’apprentissage des langues étrangères par des gouvernantes à domicile et l’enseignement du grec basé notamment sur la production littéraire de la langue savante (catharévoussa) qui est difficile et peu attractive aux petits enfants (Delta, 1980: 6-13). 

Η πόλη ως χώρος μάθησης. Θεωρητική προσέγγιση και εμπειρική εφαρμογή

 



της Μαριάνθης Μπέλλα

 

Στο παραδοσιακό σχολείο, ο βασικός και πολλές φορές αποκλειστικός χώρος διδασκαλίας και μάθησης είναι η σχολική αίθουσα, όπου ο/η εκπαιδευτικός διδάσκει το αναλυτικό πρόγραμμα μέσω του εγκεκριμένου από το κράτος εγχειριδίου και οι μαθητές/-τριες παρακολουθούν. Όμως, εδώ και αρκετά χρόνια έχει αναπτυχθεί μια εναλλακτική θεώρηση του τόπου και του τρόπου διδασκαλίας και μάθησης από πολλές και διαφορετικές κριτικές προσεγγίσεις του σχολικού θεσμού. Η διδασκαλία δεν είναι αποκλειστικά οριοθετημένη μέσα στη σχολική αίθουσα, η οποία διαθέτει περιορισμένες πηγές πληροφόρησης και προσφέρει ελάχιστα ερεθίσματα επαφής με την κοινωνία. Παράλληλα, παρέχεται μεγαλύτερη δυνατότητα εμπλοκής των μαθητών/τριών στη διαδικασία της μάθησης.

Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2023

Η συνοικία της Κυψέλης μέσα από την πέννα των συγγραφέων

 


Πρότυπον Εκπαιδευτήριον Κωνσταντινίδου - Αγγλοελληνικόν Παρθεναγωγείον

 

Ένα σχολείο των αρχών του 20ού αιώνα με νεωτερικές τάσεις



Μαριάνθη Μπέλλα
Εκπαιδευτικός 


Στη χώρα μας, η ιδιωτική εκπαίδευση ήταν συνταγματικά κατοχυρωμένη από τα χρόνια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας και κάλυπτε κενά και ελλείψεις της κρατικής εκπαίδευσης, η οποία αδυνατούσε να ιδρύσει επαρκή αριθμό σχολείων της πρώτης και της δεύτερης βαθμίδας και να ανταποκριθεί στις κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες, όπως η εκπαίδευση των κοριτσιών και η επαγγελματική κατάρτιση. Τα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία ήταν μικρές προσωποπαγείς σχολικές μονάδες, από τις οποίες, όσες επιβίωσαν, έπαιξαν σε γενικές γραμμές θετικό ρόλο, αλλά με πολλές διαβαθμίσεις. Ορισμένες από αυτές συνέβαλαν στην εφαρμογή νέων παιδαγωγικών μεθόδων  (κυρίως στον τομέα της οργάνωσης της σχολικής ζωής και των σχέσεων μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων) και νέων διδακτικών προσεγγίσεων[1].

Η πλατεία Αγίου Γεωργίου Κυψέλης έχει τη δική της ιστορία

 




της Μαριάνθης Μπέλλα
 

Η πλατεία Αγίου Γεωργίου είναι μια μικρή κυκλική πλατεία της Κυψέλης, στη συμβολή των οδών Επτανήσου, Ιθάκης, Ύδρας και Αντιπάρου. Χαρακτηριστικά της είναι ο ορειχάλκινος φανοστάτης στο κέντρο της και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο ανατολικό τμήμα της.

Πάρκο Κλωναρίδου-Φιξ: Ένα ιστορικό τοπόσημο των Πατησίων

 



της Μαριάνθης Μπέλλα


Το πάρκο Κλωναρίδου φιξ βρίσκεται στα Άνω Πατήσια, μεταξύ των οδών, Πατησίων, Καυτατζόγλου και Τσίλλερ. Οφείλει την ονομασία του στο παλιό εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας Κλωναρίδου, που δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στον χώρο του σημερινού πάρκου. Αποτελεί μια ανάσα πράσινου, με δέντρα, παρτέρια και ένα μικρό σιντριβάνι, μέσα σε μια πυκνοδομημένη και πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας.
Το εργοστάσιο ζυθοποιίας και παγοποιίας «Μ. & Ε. Κλωναρίδη» ιδρύθηκε το 1903 από τον Ερρίκο Κλωναρίδη (τον αδερφό του Μιλτιάδη) και τον Έκτορα Δρακούλη. Λίγο παρακάτω, στην οδό Πατησίων πριν την Αλυσίδα, βρισκόταν από το 1882 το εργοστάσιο εριουργίας της εταιρίας «Σ. Βεζανής και Σελάς», το οποίο πουλήθηκε το 1922 στην «Ομόρρυθμη Εταιρία Κ. & Α. Δρακοπούλου», που το μετέτρεψε σε βαμβακουργία. 

Ρόπτρα: μικρά γλυπτά στις εξώθυρες παλιών σπιτιών

 


Σκάλες υπηρεσίας: απομεινάρια του παρελθόντος στις γειτονιές των πόλεων


 

Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2023

«…στους ρομαντικούς και ποιητικούς δρομίσκους των Κάτω Πατησίων…»[1]


 


της Μαριάνθης Μπέλλα


 

Τον 19ο αιώνα τα Πατήσια ήταν αγροτικός οικισμός με ελάχιστα σπίτια, απομακρυσμένος από την πόλη των Αθηνών. Επρόκειτο για μια περιοχή κατάφυτη, γεμάτη ελαιώνες, κυπαρισσώνες, περιβόλια, ανθόκηπους και λαχανόκηπους, φημισμένους για τις πατησιώτικες πατάτες. Ωστόσο, δεν έλειπαν και οι εξοχικές επαύλεις εύπορων Αθηναίων. Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα με την επέκταση του σχεδίου πόλεως, ο αγροτικός οικισμός εξελίχτηκε σε  εξοχικό προάστιο, αποτελούμενο από δύο περιοχές: τα Άνω και τα Κάτω Πατήσια. Οι Αθηναίοι έκαναν εκεί περιπάτους και ημερήσιες εκδρομές, αλλά τα επέλεγαν και σαν τόπο παραθερισμού τα καλοκαίρια (Γιοχάλας-Καφετζάκη, 20144: 588-589).

Εν Πατησίοις

 

Σπ. Βασιλείου "Η οδός Πατησίων" (1929)

 

Μαριάνθη Μπέλλα

 


Τα μετεπαναστατικά χρόνια τα Πατήσια ήταν αγροτικός οικισμός, ο οποίος, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, με την επέκταση του σχεδίου της πόλεως εξελίχτηκε σε εξοχικό προάστιο. Επρόκειτο για μια περιοχή έρημη με ελάχιστα σπίτια, μια γραφική εξοχή ιδανική για περιπάτους και εκδρομές, γεμάτη ελαιώνες, κυπαρισσώνες, περιβόλια, ανθόκηπους και λαχανόκηπους, φημισμένους για τις πατησιώτικες πατάτες. Δεν έλειπαν και οι εξοχικές επαύλεις εύπορων Αθηναίων (Γιοχάλας-Καφετζάκη, 20144: 588-589).