Οι "δάσκαλοι των δύο μαρτύρων"

Μαριάνθη Μπέλλα

εκπαιδευτικός Δ.Ε.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είχε να αντιμετωπίσει, μεταξύ άλλων, τα μεγάλα προβλήματα που προέκυψαν από τις εθνικές περιπέτειες όπως η Μικρασιατική Καταστροφή και η μαζική άφιξη των προσφύγων. Μαζί με τις απότομες αλλαγές των αριθμητικών μεγεθών, κυρίως σε μαθητές, και τις ανάγκες που αυτές συνεπάγονταν (διδακτικό προσωπικό, σχολικά κτήρια κ.λπ.) δημιουργήθηκαν, όπως ήταν φυσικό, και σοβαρές πολιτισμικές ανασυνθέσεις. 

Ανάμεσα στα προβλήματα που προέκυψαν, μακροχρόνιες και αρνητικές συνέπειες είχε και η δημιουργία μιας ιδιαίτερης κατηγορίας εκπαιδευτικών που ονομάστηκαν «δάσκαλοι των δύο μαρτύρων». Επρόκειτο για πρόσφυγες που δήλωναν ότι είχαν υπηρετήσει ως δάσκαλοι στους τόπους από τους οποίους προέρχονταν, αλλά τους ήταν αδύνατον να προσκομίσουν τα σχετικά δικαιολογητικά (τίτλους σπουδών, πιστοποιητικά προϋπηρεσίας) για να το αποδείξουν και να διδάξουν σε σχολεία του κράτους. 

Επειδή ο αριθμός τους ήταν μεγάλος, το κράτος προσπάθησε να δώσει λύση στο πρόβλημα. Σύμφωνα, λοιπόν, με το Ν.Δ. της 23ης Οκτωβρίου 1922, όσοι πιστοποιούσαν με ένορκη βεβαίωση δύο μαρτύρων ότι είχαν προϋπηρετήσει σε σχολεία του τόπου προέλευσής τους, μπορούσαν να διοριστούν δάσκαλοι σε σχολεία του ελληνικού κράτους.

Αποτέλεσμα του διατάγματος αυτού ήταν να παρουσιαστούν «σμήνη ολόκληρα υποψηφίων, εκ των οποίων ελάχιστοι μόνον είχον τα προσόντα, οι δε πλείστοι των λοιπών εχειροτονήθηκαν εις διδασκάλους εξ εμπόρων, παντοπωλών, οπωροπωλών και χειρονακτών» (Λέφας, 1942: 187-188). Όλοι αυτοί διορίστηκαν χωρίς να διαθέτουν τυπικά και ουσιαστικά προσόντα και παρείχαν στην εκπαίδευση τις επιζήμιες υπηρεσίες τους για πολλά χρόνια. 

Βιβλιογραφία

Αλέξης Δημαράς, «Εκπαίδευση 1922-1940. Οι νέες βενιζελικές μεταρρυθμίσεις», στο Β. Παναγιωτόπουλος (Επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τόμ. 7ος (Από την Αβασίλευτη δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου), εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σσ. 197-210. 

Χρήστος Λέφας, Ιστορία της εκπαιδεύσεως, εκδ. ΟΕΣΒ, Αθήνα 1942.

Γιώργος Πιτσιτάκης, "Οι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί τώρα και στον Μεσοπόλεμο", Χανιώτικα Νέα, 23/8/2017.

Πηγή εικόνας

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2758/Themata-Neoellinikis-Istorias_G-Lykeiou_html-apli/index3_7.html