Ο μικρός ναός των Ταξιαρχών στα Διδακτήρια Νομικού

 

Της Μαριάνθης Μπέλλα

Το σχολικό συγκρότημα των Διδακτηρίων Νομικού θεμελιώθηκε το 1926 και ολοκληρώθηκε το 1931, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γεωργίου Πάντζαρη, που προέβλεπαν την οικοδόμηση δύο Δημοτικών σχολείων και δύο Γυμνασίων με ειδικούς χώρους που θα εξυπηρετούσαν τις νέες τάσεις της παιδαγωγικής: εργαστήρια φυσικής, χημείας, ξυλουργικής και χειροτεχνίας, θέατρο με σκηνή, αυλαία και παρασκήνια, υπόστεγο γυμναστήριο, σχολικά λουτρά, μεγάλο αύλειο χώρο, μαγειρείο και αποθήκες τροφίμων. Στο συγκρότημα μεταφέρθηκε το Η΄ Γυμνάσιο αρρένων Αθηνών που ως τότε στεγαζόταν σε σχολικό κτήριο της οδού Επτανήσου, στην Κυψέλη.

Το 1934 αποφασίστηκε να κτιστεί μέσα στον αύλειο χώρο ένας μικρός ναός για τον εκκλησιασμό των μαθητών, σύμφωνα με την επιθυμία του ευεργέτη Μιχαήλ Νομικού, που κληροδότησε το οικόπεδό του στα Πατήσια για να κτιστεί το συγκρότημα. Τον σχεδιασμό του ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Νικόλαος Μητσάκης, παλαιός απόφοιτος του Η΄ Γυμνασίου. Πρόκειται για ένα απλό και πρωτοποριακό έργο εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, το οποίο αγιογραφήθηκε από τον ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά.

Ο Μητσάκης είχε οραματιστεί «αντί κλειστού ναϊδρίου ιερόν προστέγασμα, βωμόν τρόπον τινά, ούτως ώστε να δύνανται οι 2.000 μαθητές να παρακολουθούν και να μετέχουν πραγματικώς της λειτουργίας». Ο Παπαλουκάς ιστόρησε στην κόγχη του ιερού την Πλατυτέρα σε φόντο σκούρο μπλε και πορφυρό και τον Παντοκράτορα, στην κεκλιμένη οροφή, σε κόκκινο μετάλλιο που υποβαστάζουν δύο άγγελοι σε μπλε φόντο.

Στη διάρκεια της Κατοχής το σχολείο επιτάχτηκε από Γερμανούς στρατιώτες οι οποίοι εγκατέστησαν τα μαγειρεία τους μέσα στον μικρό ναό και κάλυψαν, μάλλον για λόγους υγιεινής, με ασβέστη τις αγιογραφίες του Παπαλουκά.

Μετά την απελευθέρωση το συγκρότημα Νομικού άνοιξε τις πόρτες του και δέχτηκε τους μαθητές και τις μαθήτριες  του Η΄ Γυμνασίου αρρένων, του Η΄ Γυμνασίου θηλέων, του 22^ου και του 23^ου Δημοτικού σχολείου. Ο μικρός ναός επανήλθε στην πρωταρχική λειτουργία του χωρίς όμως να γίνει καμία κίνηση για την αποκατάσταση των αγιογραφιών. Το 2004 το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε την αποκάλυψη και συντήρησή τους. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2007, με εξαίρεση την παράσταση της Πλατυτέρας στην κόγχη του ιερού που καταστράφηκε από την υγρασία.

 

Κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου, ημέρα εορτής των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, τα σχολεία που σήμερα στεγάζονται στο συγκρότημα (8^ο Γυμνάσιο, 8^ο ΓΕΛ, 1^ο  Εσπερινό Γυμνάσιο, 1^ο Εσπερινό ΓΕΛ και το 6^ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Αθηνών) τιμούν τη μνήμη του Μιχαήλ Νομικού. Μαθητές, μαθήτριες, εκπαιδευτικοί και κάτοικοι της περιοχής Πατησίων προσέρχονται στον μικρό ναό των Ταξιαρχών όπου τελείται επιμνημόσυνη δέηση για τον ευεργέτη του συγκροτήματος.